Pre sto godina, na današnji dan, 19.oktobra 1918. godine, Zaječar je oslobođen u Prvom svetskom ratu.
Odlučujuću ulogu u oslobođenju grada imala je saveznička francuska vojska predvođena pukovnikom Gambetom.

Hroničari su zabeležili da je Francuze dočekalo mnogo sveta, žene, dece i staraca. Ispred svih išlo je sedam devojaka noseći crvenu zastavu sa zlatnim kićankama na kojoj je bilo ispisano „Slava našim oslobodiocima“. Devojke su išle u susret glavnom štabu i kada su stale pred genelara Gambetu, jedna od njih je održala govor. U svom govoru ona je u ime Zaječaraca izrazila najdublje poštovanje prema francuskim vojnicima. Govor se završavao pozdravom francuskim herojima „Slava vam. Živela Francuska“. Francuski general je otpozdravio na francuskom, a kada su utihnule poslednje njegove reči sav narod koji je tome prisustvovao kleknuo je i kao složan hor zapevao „Marseljezu“.

U borbama za oslobođenje Zaječara živote su dala 83 imenovana i dva neznana pripadnika francuske vojske. Oni su sahranjeni na Francuskom groblju u Zaječaru, koje je pre 10 godina obnovljeno pod pokroviteljstvom Ambasade Francuske u Srbiji.

U samom centru grada je veliki spomenik učesnicima Balkanskih i Prvog svetskog rata, a jedna ulica u centru grada nosi ime slavnog francuskog generala Gambete.

Prvi svetski rat trajao je od 1914. do 1918.godine. Srbija je kraj rata dočekala osakaćena. Podnela je najveće žrtve od svih zaraćenih strana. Od oko pet miliona stanovnika koliko je imala pred rat, u borbama, a i od tifusa, zime i tokom povlačenja preko zaleđenih albanskih planina, izgubila je više od 1,2 miliona stanovnika.

Po završetku rata, 1. decembra 1918. godine stvorena je Kraljevina Srba, Hrvata i Slovenaca.

foto: Srpski legat i Grad Zaječar